Jak Sąd ustala kontakty z dzieckiem?

Sąd Rejonowy właściwy do miejsca zamieszkania dziecka ustala kontakty z dzieckiem na podstawie sporządzonej przez rodziców ugody lub na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego w sprawie. Pamiętajmy, że nawet rodzic, który jest pozbawiony władzy rodzicielskiej ma prawo do kontaktu z dzieckiem. 

Co zatem Sąd bierze pod uwagę rozstrzygając zakres i terminy kontaktów z dzieckiem? 

• związek emocjonalny z dzieckiem 
• wiek dziecka 
• częstotliwość kontaktów przed sprawą sądową 
• aktualne potrzeby dziecka 
• rodzeństwo 
• dotychczasową samodzielną opiekę nad dzieckiem 
• warunki mieszkaniowe 
• kompetencje wychowawcze 
• wzajemne relacje rodzicielskie 
• opinie biegłych sądowych 
• opinie wiarygodnych świadków 
• wnioskowane terminy kontaktów

Prawo i obowiązek do utrzymywania kontaktów odnosi się również do relacji dziecka z rodzeństwem, dziadkami, powinowatymi w linii prostej oraz innymi osobami, które sprawowały przez dłuższy czas pieczę nad dzieckiem. 

Jak mogą zostać ustalone kontakty? 

Sąd przede wszystkim dąży do zapewnienia pewnej równowagi w kontaktach rodziców z dzieckiem, dlatego najczęstsze ustalone kontakty to: 

• bez obecności osób trzecich 
• kontakty naprzemienne 
• kontakty z odbiorem z placówki edukacyjnej 
• kontakty z noclegiem 
• dodatkowe kontakty za pomocą urządzań elektronicznych 

Jeśli jednak akta sprawy zawierają wobec rodziców wyroki karne, informacje o nadużyciu władzy rodzicielskiej, zaniedbaniu czy innych poważnych sytuacjach zagrażających zdrowiu i życiu dziecka to Sąd może całkowicie zakazać utrzymywania kontaktów z dzieckiem lub je ograniczyć np. jako kontakty: 

• pod nadzorem kuratora 
• w miejscu publicznym 
• poza miejscem zamieszkania dziecka 
• w obecności drugiego rodzica, osoby trzeciej 

Przy braku porozumienia między rodzicami Sąd ustala kontakty najczęściej w oparciu o opinię biegłych sądowych czyli OZSS, gdzie rodzice i dzieci są badani. Jak wglądają takie badania znajdziecie pod linkiem: 

„Jak wygląda badanie w OZSS i jak się do niego przygotować?” 

„Badanie OZSS w sprawie opieki naprzemiennej oraz pozbawienia władzy rodzicielskiej” 

Jak w praktyce określane są kontakty przez Sąd? 

Przyznawane kontakty są uzależnione od wielu czynników i okoliczności konkretnej sprawy, dlatego nie należy sugerować się np. tylko wiekiem dziecka tj. rodzice dziecka w tym samym wieku mogą otrzymać skrajne rozstrzygnięcia co do swoich kontaktów z dzieckiem. Dla jednych Sąd uzna, że mogą one być z noclegiem już dla 2 latka a dla innych dopiero od 5 lat. 

Nie ma konkretnych wytycznych w tych kwestiach, Sąd na podstawie zgromadzonego materiału decyduje o formie i zakresie kontaktów. Oczywiście im częstszy był kontakt z drugim rodzicem, który np. samodzielnie opiekował się dzieckiem, korzystał z urlopu tacierzyńskiego, posiada wysokie kompetencje wychowawcze i nie ma żadnych przeciwwskazań do ich ograniczenia tym większa szansa, że uzyska kontakty bardzo częste nawet u małego dziecka. 

Jeśli jednak o kontakty zabiega ojciec, który po latach nieobecności próbuje uzyskać sądowne kontakty i nie ma żadnych innych przeciwwskazań a jedynie brak więzi to prawdopodobnie Sąd wyznaczy tymczasowe kontakty na 2-3 miesiące, bez noclegu i w towarzystwie osoby trzeciej dla poczucia bezpieczeństwa dziecka. Po upływie tego okresu dziecko zacznie się przyzwyczajać, nawiązywać więzi i kontakt ten może zostać rozszerzony. 

Sąd rozstrzygając o kontaktach z dzieckiem określa dokładnie sposób, w jaki mają się one odbywać. Jeśli nie ma żadnych przeciwwskazań do samodzielnych kontaktów to najczęściej Sąd, mając na uwadze żądania stron w swoich wnioskach, ustala kompromisem kontakty, przykładowo: 

• kontakty pod nieobecność drugiego rodzica 
• każdy II i IV weekend miesiąca w taki sposób, że odbiera się dziecko z miejsca zamieszkania w sobotę o godz. 09:00 i przywozi w niedzielę o godz. 18:00 
• każda środa tygodnia od godz. 15:00 do 19:00 z zobowiązaniem odebrania dziecka z placówki oświatowej i odprowadzenie po zakończonym kontakcie do miejsca zamieszkania dziecka, a jeśli w tym dniu dziecko ma zajęcia dodatkowe to zobowiązany jest zawieść dziecko na te zajęcia i odebrać po zakończeniu zajęć 
• w okresie ferii zimowych w pierwszym tygodniu ferii od soboty od godz. 10:00 do soboty do godz. 18:00 
• w okresie wakacji od pierwszego dnia lipca od godz. 10:00 do ostatniego dnia lipca do godz. 18:00 
• co drugie Święta Wielkiej Nocy od niedzieli od godz. 10:00 do poniedziałku do godz. 18:00 
• co drugie Święta Bożego Narodzenia od dnia 24.12. od godz. 10:00 do 26.12. do godz. 18:00 

W złożonym do Sądu wniosku czy odpowiedzi na pozew można oczywiście domagać się ustalenia wszystkich innych ważnych dla nas terminów np. sytuacje podczas dni wolnych od szkoły, czas choroby, urodzin dziecka itd. 

Co jeśli ustalone kontakty nie są realizowane? 

Kontakty z dzieckiem są nie tylko prawem ale i obowiązkiem rodzica, dlatego uregulowane sądownie przy braku ich realizacji należy złożyć do Sądu pozew o zagrożenie zapłatą sumy pieniężnej za nie wykonywanie kontaktów. Sąd nakłada grzywnę, która trafia do portfela rodzica opiekującego się małoletnim na co dzień. 

Początkowo jeśli do kontaktu nie doszło z powodu winy rodzica, który był sądownie do nich zobowiązany, Sąd nakłada na niego zagrożenie zapłatą sumy pieniężnej oraz ustala kwotę, jaką będzie musiał rodzic zapłacić, gdy ponownie nie dojdzie do kontaktu. Kwota ta, jest uzależniona od zarobków zobowiązanego do kontaktu i ilości nie zrealizowanych kontaktów, oscyluje od 50 zł (przy najniższej krajowej) i rośnie wraz z osiąganym dochodem rodzica. Postanowienie to zostaje umorzone po 6 miesiącach, jeśli od momentu uprawomocnienia się go, nie wpłynie do Sądu nowy wniosek o ukaranie rodzica z powodu ponownego nie zrealizowania kontaktu. Wpłynięcie takiego wniosku oznacza ponowne rozstrzygnięcie przez Sąd, czy kontakt nie został zrealizowany z powodu winy rodzica, jeśli tak, to nakłada karę grzywny w wysokości ustalonej przy postanowieniu o zagrożeniu zapłatą sumy pieniężnej. Tym samym konto rodzica, przy którym pozostaje dziecko powiększa się o przyznaną przez Sąd kwotę za każdy niezrealizowany kontakt z dzieckiem. 

Jak wyglądają takie sprawy w praktyce znajdziecie w linku:

"Pozew o zagrożenie zapłatą sumy pieniężnej" 

Po co nam w ogóle ustalane kontakty sądownie? Niestety w wielu przypadkach, jeśli nie mamy ustalonych kontaktów, to drugi rodzic często narzuca nam dzień, godzinę, która właśnie mu pasuje na spotkanie z dzieckiem, co kompletnie zaburza plan dnia. Nie godząc się na te kontakty, zarzuca nam ich utrudnianie. Zaletą zatem ustalania kontaktów jest porządek dnia codziennego w życiu dziecka, systematyczność kontaktów oraz wiedza o terminach jest też często bezpośrednią potrzebą małoletniego. Mając sądownie ustalone kontakty za pomocą Sądu, możemy domagać się ich przestrzegania. 

Pamiętajmy, że zgodnie z naszym prawem i orzeczeniami Sądy Najwyższego, nie wolno odmawiać kontaktów z dzieckiem nawet jeśli np. ojciec porzucił matkę z dzieckiem zaraz po jego urodzeniu i nie kontaktował się z nami przez ostatnie lata. Co nie oznacza, że należy wydać dziecko na kontakt takiemu rodzicowi bez zastanowienia. Dopóki sprawy te, nie zostaną uregulowane sądownie to rodzic, przy którym dziecko pozostaje decyduje o tych kontaktach i na jego zasadach one powinny się odbywać np. w towarzystwie drugiego rodzica, w miejscu publicznym przez określony czas.