Jak chronić się przed ubliżającym nam byłym partnerem?
Rozstanie, rozwód to zawsze trudne emocje, każdy na swój sposób je przeżywa. Jedni się z tym godzą inni nie mogą się uporać z tym ciężarem. Bardzo często zamiast skorzystać z pomocy psychologa dusimy ten problem w sobie do czasu kiedy emocje zaczynają nas przerastać a wtedy najczęściej uzewnętrzniamy je na drugiej osobie. W jaki sposób? Czasem siłą uderzenia czasem wypowiedzianym słowem. Niezależnie od formy takie działania są niezgodne z prawem. Dla przybliżenia tematu posłużę się uzasadnieniem wydanym w sprawie o naruszenie dóbr osobistych.
Czy i jak możemy się chronić?
Nasze dobra osobiste są pod ochroną prawa cywilnego, dlatego w przypadku doznania krzywdy należy złożyć pozew cywilny do Sądu. W zależności od sytuacji może to być zniesławienie, zniewaga lub naruszenie naszych dóbr osobistych.
Czym są dobra osobiste?
Dobrami osobistymi są wszelkie przynależne człowiekowi, jego osobie wartości niemajątkowe, związane z jego psychiczną i fizyczną integralnością oraz przejawami jego działalności, uznane powszechnie w społeczeństwie. Wartości te, określające pozycję człowieka w społeczeństwie, stanowią przesłankę samorealizacji osoby ludzkiej (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie VI ACa 1310/10 z dnia 13 kwietnia 2011 r.).
Przy ocenie naruszenia dobra osobistego, jakim jest cześć, należy zauważyć, że przy czci człowieka wyróżnia się dwie jej strony:
- stronę wewnętrzną, nazywaną godnością osobistą, obejmującą wyobrażenie człowieka o własnej wartości oraz oczekiwanie szacunku ze strony innych ludzi (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 października 1987 r., II CR 269/87)
- stronę zewnętrzną, oznaczającą dobrą sławę, dobrą opinię innych ludzi, szacunek którym obdarza daną osobę otoczenie. Dobra sława (dobre imię) obejmuje Wszystkie dziedziny aktywności życiowej osoby: jej życie osobiste, zawodowe i społeczne (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 października 1971 r., II CR 455/71).
Skutki prawne naruszenia dóbr osobistych reguluje art. 24 k.c., zgodnie z którym, ten czyje dobro osobiste zostało zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności, ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych.
Co brane jest pod uwagę przez Sąd?
Rozpoznając sprawę o ochronę dóbr osobistych Sąd ustala najpierw czy w ogóle dane zachowanie naruszyło dobra osobiste strony powodowej i czy istnieją podstawy przypisania odpowiedzialności pozwanemu i dopiero w razie uzyskania pozytywnej odpowiedzi na to pytanie — stwierdza, czy nie zachodzą przesłanki uchylające bezprawność tego naruszenia. Do przesłanek o jakich tu mowa zalicza się: zgodę pokrzywdzonego, działanie na podstawie przepisu prawa, wykonywanie prawa podmiotowego, działanie w obronie uzasadnionego interesu społecznego.
Rozstrzygając naruszenie dobrego imienia i godności osoby fizycznej Sąd rozważa znaczenie użytych słów i sformułowań, z uwzględnieniem ich konotacji i odniesień. Brany jest pod uwagę kontekst sytuacyjny, w której słowa te zostały użyte i zastosowany środek komunikacji.
W wypadku, gdy naruszenie dobra osobistego następuje w ramach określonej wypowiedzi, zbadanie, czy naruszenie to jest bezprawne, musi być dokonane przy uwzględnieniu gwarantowanego konstytucyjnie (art. 54 ust. 1 Konstytucji RP) oraz konwencyjnie (art. 10 ust. 1 Europejskiej konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności) prawa (wolności) wyrażania poglądów. Sąd dokonując takiego badania musi wtedy - w okolicznościach sprawy - rozważyć, czy wzgląd na ochronę prawa do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego, czci oraz dobrego imienia (art. 47 Konstytucji RP i art. 8 Konwencji) uzasadnia ingerencję w prawo (wolność) wyrażania swoich poglądów (opinii), uwzględniając, że ograniczenie tego ostatniego prawa musi mieć odpowiednie uzasadnienie (por. art. 31 ust. 3 Konstytucji RP i art. 10 ust. 2 Konwencji).
Czy Sąd może zabezpieczyć nas przed dalszym naruszaniem naszych dóbr osobistych?
Kodeks cywilny nie zawiera zamkniętego katalogu dopuszczalnych form ochrony dóbr osobistych - art. 24 1 k.c. stanowi, że ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania i może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków. Taka konstrukcja pozwala na elastyczne dobranie skutecznego sposobu ochrony przed tego typu naruszeniami.
Podstawową przesłanką roszczenia o zaniechanie naruszenia dobra osobistego jest istnienie stanu zagrożenia — obiektywnie uzasadnione przekonanie, że naruszenie dobra w przyszłości jest prawdopodobne. Może ono zaistnieć w sytuacji, gdy do naruszenia dobra osobistego już doszło, ale zachodzi prawdopodobieństwo, że naruszenie to będzie kontynuowane.
Czego możemy żądać?
Przede wszystkim, przeprosin w odpowiedniej formie (np. pisemnego oświadczenia), zakazania rozpowszechniania informacji naruszających naszą cześć, zwrotu kosztów sądowych oraz zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, będącą następstwem naruszenia naszych dóbr osobistych.
Zadośćuczynienie, ma na celu naprawienie doznanej szkody niemajątkowej. Powinno wynagradzać doznane cierpienia psychiczne oraz ułatwić przezwyciężenie ujemnych przeżyć, przy czym wprawdzie nie może naprawić krzywdy już doznanej, ale jest w stanie - w braku lepszego środka - dać pokrzywdzonemu zadowolenie, a osiągnięcie tego celu powinno determinować wysokość zadośćuczynienia (wyrok Sqdu Najwyższego z dnia 18 lipca 2014 r., IV CSK 631/13, Legalis nr 1359740). Ponadto, o rozmiarze zadośćuczynienia należnego poszkodowanemu powinien decydować: rodzaj naruszonego dobra, rozmiar doznanej przez niego krzywdy, czas trwania, charakter zajęć i pracy wykonywanych przez poszkodowanego przed zdarzeniem, rola jaką pełnił w rodzinie, których nie sposób wymienić wyczerpująco, a które w każdym wypadku mają charakter indywidualny. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 kwietnia 2019 r., I CSK 181/18, Legalis nr 1920530).
Założenie sprawy w Sądzie Cywilnym wymaga od nas znacznie większego wkładu finansowego dlatego warto rozważyć szanse wygrania takiej sprawy, przede wszystkim weryfikacji dowodów w sprawie oraz kwestii czy materiały te przekraczały powszechnie przyjęte normy.
Zachęcam do zapoznania się na moim blogu ze sprawami o naruszenie dóbr osobistych wzajemnych pozwów byłych partnerów ze wspólnym dzieckiem. Opisuję tam sądowe realia:
Komentarze
Prześlij komentarz